Avrupa komşuluk politikası

Abstract

Avrupa Birliği aktif rol almaya başladığı günden bugüne kadar ekonomi, insan hakları, milliyetçilik, azınlık hakları, güvenlik, terörizm, sınır güvenliği, göçmen sorunu ve insan ticareti gibi konularda etkin rol oynamıştır. Avrupa Birliği’nin, Orta ve Doğu Avrupa genişlemesinin ardından ise sınırları değişmiş, kapasitesi artmış, yeni komşulara sahip olmuştur ve böylece dünya sahnesindeki sorumluluklarında artış gözlemlenmiştir. Bu sebepten AB, sınır güveliğini sağlayacak ve komşuluk ilişkilerini geliştirecek yeni bir politikaya yönelmiştir. Kuzey Afrika, Güney Kafkasya ve Doğu Avrupa bölgelerini içine alacak şekilde komşularına üyelik öngörmeyen fakat onlara ekonomik, siyasi, kültürel gelişim desteği ve karşılıklı iş birliği sağlayan dış politika araçlarından Avrupa Komşuluk Politikası’nı oluşturmuştur. Avrupa Komşuluk Politikası, Avrupa-Akdeniz Ortaklığı’nın devamı niteliğinde olup daha kapsamlı içeriğe sahip bir politikadır. Avrupa Komşuluk Politikası, ikili ilişkiler çerçevesinde güven ve huzurlu yaşam alanları yaratarak taraflara fayda sağlamayı amaçlamaktadır. Komşu ülkelere imtiyazlı ortaklık öngören Avrupa Komşuluk Politikası ile Avrupa Birliği ve komşu ülkeler arasında ilişkiler önce ortaklık anlaşmaları ile oluşmaktadır. Daha sonra süreç Avrupa Komşuluk Politikası araçları olan eylem planları, ülke raporları ve ilerleme raporları üzerinden yürütülmektedir. Avrupa Komşuluk Politikası ile AB, üyelik öngörmediği ülke ve bölgeleri Avrupalılaştırmak, AB’nin sınır güvenliği ve bütünlüğünü koruma amacıyla hareket etmektedir. Ortaklık ve iş birliği temelleri üzerine oluşan bu politikada demokrasinin gelişmesi, insan hakları ihlallerinin azaltılması, hukukun üstünlüğünün sağlanması, kitle imha silahlarının kullanımının azaltılması, yasa dışı göçün engellenmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın oluşması Avrupa Komşuluk Politikası’nın değerlerini oluşturmaktadır.