Sümerbank textiles and the modernist aesthetic in Turkish interiors

Abstract

This study investigates the role of textiles in interiors and its effects on social life with the modernist aesthetic understanding in the world and Turkey, with a focus on Sümerbank company textiles, which was the government’s leading textile manufacturer. The period of modernization had effects that completely changed the understanding of interior design in Turkey. The textiles of the period had a significant impact on the aesthetic preferences and the understanding of design of the society, whose lifestyle and mentality have changed completely in the newly industrialized country. The aim of this study is to examine modern Turkish textiles, which are one of the important elements of interiors with its different usage areas, pattern types, manufacturers, and its effects on social structure, and to establish its connection with today. Methods include analysis of images collected from publications and films of the period through archival work to understand the aesthetic tastes and interior textiles. With these analyzes the pattern selections were compared with Sümerbank fabric patterns produced in the same years. Findings show that, modern textiles have been as effective as modern furniture. Political changes and, accordingly, the country's external relations have affected the design as well as the public's perspective on design. The vibrantly colored dynamic designs in the textile designs of the post-1980s show that capitalism has increased its influence in the introverted country. The egalitarian structure of the company Sümerbank, which considers the benefit of the public, has caused the trends of the period to be felt in everyone's home. It has been observed that the designs of interior fabric patterns and Sümerbank fabric patterns reached through the archive work have changed according to the changes in social life and popular trends in the world. The reflection of these changes on the interior has been slower than the fashion.

Bu çalışma, dünyada ve Türkiye'de modernist estetik anlayışla tekstilin iç mekanlardaki rolünü ve sosyal hayata etkilerini, önde gelen tekstil üreticisi Sümerbank firması tekstillerine odaklanarak araştırmaktadır. Dönemin tekstilleri, yeni sanayileşen ülkede yaşam tarzı ve zihniyeti tamamen değişen toplumun estetik tercihleri ve tasarım anlayışı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu çalışmanın amacı, farklı kullanım alanları, desen türleri, üreticileri ve toplumsal yapıya etkileri ile özellikle modernist dönemde iç mekânın önemli unsurlarından biri olan modern Türk tekstillerini incelemek ve günümüzle bağını kurmaktır. Yöntemler, arşiv çalışmaları yoluyla dönemin yayınlarından ve filmlerinden toplanan görüntülerin incelenmesini içerir. Filmler ve popüler dergiler, o dönemlerde modern yaşamın tanıtıldığı önemli yayın araçları olduğundan, bu görüntüler modern Türk iç mekanlarını gerçekçi bir şekilde göstermektedir. Bu analizlerle desen seçimleri aynı yıllarda üretilen Sümerbank kumaş desenleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca ülkenin siyasi değişimlerinin toplumsal yapı üzerindeki etkisinin iç mekanlara nasıl yansıdığı incelenmektedir. Bulgular göstermektedir ki, gelenekten uzaklaşmaya çalışılarak sosyal yapısı değişmekte olan bir ülkede modern tekstiller de modern mobilyalar kadar etkili olmuştur. Siyasi değişimler ve buna bağlı olarak ülkenin dış ilişkileri, halkın tasarıma bakış açısının yanı sıra tasarımı stilini de etkilemiştir. 1980 sonrası tekstil tasarımlarındaki canlı renkli dinamik tasarımlar, kapitalizmin içe dönük ülkedeki etkisini artırdığını gösteriyor olabilir. Halk için faydaya odaklanan Sümerbank firmasının eşitlikçi yapısı, giyim kumaşlarının yanı sıra ev tekstili de sunarak dönemin trendlerinin herkesin evinde hissedilmesine neden olmuştur. Arşiv çalışmasıyla ulaşılan iç mekân kumaş desenlerinin ve Sümerbank kumaş desenlerinin tasarımlarının sosyal yaşamdaki değişimlere ve dünyadaki popüler trendlere göre değiştiği gözlemlenmiştir. Bu değişikliklerin iç mekâna yansıması modadan daha yavaş olmuştur.